Dokonane przez Romana Maciejewskiego transkrypcje fortepianowe wielkich dzieł literatury muzycznej to zbiór różnorodny, zawierający opracowania na cztery ręce lub dwa fortepiany kompozycji odmiennych stylistycznie i formalnie, reprezentujących arcydzieła literatury muzycznej kilku epok. Daty i dokładne okoliczności powstania transkrypcji pozostają niejasne. Wiadomo, że Maciejewski stworzył większość z nich w Szwecji na początku lat 40. XX wieku. Powstały one z potrzeby chwili, z przeznaczeniem na serię koncertów w Göteborgu i Sztokholmie, gdzie Maciejewski występował w duecie fortepianowym z angielskim artystą Martinem Pennym lub z Alexem Portnoffem z Rosji. Nie znamy szczegółów programów tych występów, jedynie z fragmentarycznych informacji możemy przypuszczać, jaki miały kształt. Marlena Wieczorek w monografii poświęconej kompozytorowi przytacza okoliczności dotyczące specyficznego charakteru tych koncertów z czasów wojny. Jeden z nich, który odbył się 8 maja 1942 roku w Sali Konserthuset w Sztokholmie, został zorganizowany pod patronatem polsko-angielskiej dyplomacji i poświęcony Polskiemu Komitetowi Pomocy Polakom. Uświetniający go występ Maciejewskiego i Penny`ego anonsowano jako prezentację wysoce uznanych przez krytyków artystów.
(…)
Sięgając dziś po ten repertuar, warto uświadomić sobie specyfikę tego rodzaju twórczości i wykonawstwa. Z jednej strony mamy do czynienia z formą muzyki popularnej, z drugiej zaś – z indywidualnie zinterpretowaną wielką literaturą muzyczną. Wszak jako przedmiot twórczych aranżacji Maciejewski obrał nieprzypadkowo nie tylko modne Tango Isaaca Albéniza czy sentymentalne Liebesfreud Fritza Kreislera, lecz także naznaczone już ręką Mozartowskiego geniuszu Wariacje na temat Unser dummer Pöbel meint z opery Die Pilger von Mekka Glucka i wyrafinowaną Passacaglię c-moll Bacha (BWV 582).

 

Aleksandra Kłaput-Wiśniewska