W XVIII wieku nastąpił gruntowny i radykalny proces przemian społecznych, kulturowych i politycznych. Pokrótce można je określić jako próbę uniezależnienia się myśli naukowej, społecznej, artystycznej od przez wieki ugruntowanych mecenatów, takich jak kościół czy dwór arystokratyczny bądź królewski. Nie dokonując żadnej oceny tego procesu, można stwierdzić, że te społeczne przemiany doprowadziły m.in. do rewolucji francuskiej i pierwszego w historii nowożytnej Europy obalenia ustanowionych porządków społecznych. Myśl naukowa zaowocowała wielkimi wynalazkami, takimi jak np. maszyna parowa, które w konsekwencji doprowadziły do ogromnych zmian na gruncie migracji ludności, rozwoju przemysłu i, co być może najbardziej znamienne w XIX wieku, szybkości sposobu poruszania się dzięki wykorzystaniu kolei żelaznej.
Artyści osiemnastowieczni, jak Bach, Haydn czy Mozart, ubrani przez większą część tego stulecia w służebne liberie, pod koniec stulecia podjęli wysiłek w kierunku emancypacji artysty (można to zaobserwować w dużej mierze np. u Beethovena). Doprowadziło to w następnym stuleciu do drugiej skrajności – powszechnego traktowania artysty jako wysłannika bogów.
Oświecony wirtuoz to próba ukazania artysty wykonawcy, który w drugiej połowie XVIII wieku zaczyna się uniezależniać – zrywa ze stereotypem służebnej roli muzyka, kierując się w stronę artysty niezależnego, w tym wypadku skrzypka wirtuoza-solisty.
Przedstawiony repertuar jest swoistym przekrojem stylistycznych tendencji w Europie epoki oświecenia. Kompozytorzy to wielcy skrzypkowie tworzący w całej Europie – Iwan Chandoszkin działał w Petersburgu, Johan Helmich Roman – w Sztokholmie, Friedrich Wilhelm Rust – w Niemczech, Federigo Fiorillo i Niccolò Paganini – we Włoszech. Mamy więc pełne spektrum muzyki drugiej połowy XVIII wieku, w całym jej bogactwie i różnorodności.

Nagranie zostało dokonane przez Zbigniewa Pilcha na instrumencie historycznym, opatrzonym jelitowymi strunami. Używany smyczek jest wierną kopią smyczka z przełomu XVIII i XIX wieku. Interpretacja utworów opiera się w dużej mierze na przekazach dotyczących zasad wykonawczych, w tym także zastosowania artykulacji i palcowania, adekwatnych do praktyk z drugiej połowy XVIII wieku.