„Wiemy już, że był wybitnym kompozytorem, jedynym muzykiem, który pracując w kraju w najcięższym dla narodu okresie, w tak niesprzyjających warunkach, siłą swego talentu i charakteru, uporu i wytrwałości zdobył sobie stanowisko o znaczeniu wyjątkowym”, pisał Witold Rudziński w swojej książce o Stanisławie Moniuszce. Dorobek artystyczny polskiego kompozytora, z uwagi na okoliczności historyczno-polityczne, w sposób szczególny wyróżnia idiom narodowy. Doskonałym zaś nośnikiem treści patriotycznych stały się jego opery i pieśni. Te ostatnie pod względem ilościowym stanowią zdecydowaną większość – Moniuszko napisał ich ok. 300. Przeznaczone do muzykowania domowego, zróżnicowane pod względem tematyki i charakteru, zebrane w kolejnych tomach Śpiewników domowych, stały się odpowiedzią na potrzeby ówczesnego społeczeństwa.

Moniuszko komponował zarówno krótkie piosenki zwrotkowe, przeznaczone dla amatorów o ograniczonych możliwościach wykonawczych, jak i wieloczęściowe utwory balladowe, tworzone z myślą o śpiewakach zawodowych. Według opinii Stefana Kisielewskiego:
„Trafił nie tylko do szlacheckich dworków czy mieszczańskich domów, ale też «pod strzechy»”. A że był doskonałym melodystą, jego pieśni „weszły w krew społeczeństwa, stały się składową częścią klimatu, atmosfery, stylu polskiego życia […]”. Tym samym Moniuszko zatarł granicę między sztuką elitarną a popularną, tzn. atrakcyjną dla szerszego grona odbiorców. Żadne z jego dzieł nie straciło przy tym walorów artystycznych.

Podobna idea przyświeca projektowi Akademia Chóralna, którego celem jest rozpowszechnianie śpiewu, w tym przede wszystkim śpiewu zbiorowego, mającego nie tylko wartość artystyczną, ale przynoszącego również korzyści psychologiczne i społeczne. Tym razem na warsztat zostały wzięte najbardziej znane melodie Stanisława Moniuszki. Roman Ilia Drozd przetworzył je na język współczesny, zdecydowanie bliższy młodym wykonawcom i odbiorcom. Powstał zatem zbiór niezwykłych utworów zaczerpniętych z moniuszkowskich oper, Sonetów krymskich i Śpiewników domowych, napisanych do słów wybitnych polskich poetów. W nowym opracowaniu zostały przeznaczone na głosy solowe, chóry jednorodne, fortepian, orkiestrę smyczkową oraz instrumenty perkusyjne z elementami body percussion.

Współczesne opracowanie znanych od niemal dwóch wieków melodii tchnęło w nie nowe życie i nadało im zupełnie inną energię. O tym, jak wiele wzbudzają pozytywnych emocji wśród publiczności i zaangażowania ze strony młodych wykonawców, miałam okazję przekonać się podczas jednego z koncertów, w którym, oprócz solistów i NFM Orkiestry Leopoldinum pod dyrekcją Agnieszki Franków-Żelazny, udział wzięło kilkanaście chórów dziecięcych i młodzieżowych. Tę samą energię i radość muzykowania odnajdą Państwo w niniejszym nagraniu Moniuszko inaczej śpiewany.

Agata Adamczyk