Kaspar Förster Jr – Sacrae cantiones
WYKONAWCY:
Andrzej Kosendiak – dyrygent
Wrocław Baroque Ensemble:
Aldona Bartnik – sopran [3, 5–8, 10, 12]
Aleksandra Turalska – sopran [2–4, 8, 10–12]
Piotr Olech – kontratenor [2, 4, 6–7]
Daniel Elgersma – kontratenor [1, 5, 7, 11]
Maciej Gocman – tenor [1, 4, 5, 7]
Jaromír Nosek – bas [2, 4–7, 9, 11–12]
Zbigniew Pilch – skrzypce
Mikołaj Zgółka – skrzypce
Anna Nowak-Pokrzywińska – altówka
Přemysl Vacek – teorba
Maximilian Ehrhardt – harfa
Julia Karpeta – viola da gamba
Krzysztof Karpeta – violone
Marta Niedźwiecka – pozytyw
ROK WYDANIA: 09/2023
NR KATALOGOWY: ACD 316
KATEGORIA: muzyka chóralna/zespół wokalny
Gdybyśmy spojrzeli na Kaspara Förstera juniora z dzisiejszej perspektywy, moglibyśmy śmiało uznać go za prawdziwego Europejczyka. Pochodził z królewskiego Gdańska, a jego życie było związane z licznymi ośrodkami, m.in. Warszawą, Rzymem czy Kopenhagą. Odbył też szereg podróży, miał więc okazję zetknąć się z wieloma znakomitymi artystami tamtych czasów, jak choćby Marco Scacchi i Marcin Mielczewski (na dworze Władysława IV) czy Giacomo Carissimi, który zainspirował go do komponowania dzieł dramatycznych. Kontakty te w połączeniu z wybitnym, wszechstronnym talentem Förstera (oprócz zdolności kompozytorskich miał też ponadprzeciętne umiejętności wokalne) zaowocowały wyjątkową spuścizną, która odzwierciedla popularne tendencje stylistyczne pierwszej połowy XVII wieku. Na niniejszym albumie znalazło się kilkanaście koncertów kościelnych, które wybraliśmy z zachowanych dzieł kompozytora. Nazwa płyty, Sacrae cantiones, to także tytuł publikacji z jego kompozycjami wydanej w ramach serii Fontes Musicae in Polonia pod redakcją Larsa Berglunda. Utwory, które przetrwały do naszych czasów, pochodzą z różnych źródeł i najprawdopodobniej nie formowały żadnego cyklu.
Wszystkie dzieła Förstera wyróżnia klarowność formy i melodyjność. Prezentowane na płycie koncerty kościelne są kunsztownymi, zachwycającymi perełkami. To bardzo dobrze skomponowane (szczególnie pod względem wokalnym), niewielkich rozmiarów utwory, w których wykorzystano niekiedy wyrafinowane, ale wciąż proste środki. Förster pokazuje się w nich jako wytrawny dramaturg, umiejętnie bowiem stosuje środki retoryki muzycznej, by podkreślić emocje wynikające z tekstu literackiego, co jednocześnie zapewnia wyjątkową ciągłość narracyjną. To już kolejne wydawnictwo z serii Muzyka I Rzeczypospolitej. Dzieła Kaspara Förstera juniora idealnie wpisują się w ten cykl, stanowią bowiem ważny element polskiej i europejskiej sceny muzycznej tamtych czasów. Twórczość kompozytora ukazuje również ówczesną Europę jako wspólnotę kulturową i społeczną, w której Förster mógł – pomimo rozdrobnienia i różnych podziałów administracyjnych – z łatwością przekraczać geograficzne granice, znajdując zatrudnienie i uznanie wszędzie, gdzie się pojawił.
Andrzej Kosendiak
Kaspar Förster junior
[1] Credo quod redemptor 5’28
na alt, tenor, 2 skrzypiec i b.c.
[2] O bone Jesu 8’26
na sopran, alt, bas, 2 skrzypiec i b.c.
[3] Celebramus te Jehova* 6’10
na 2 soprany, 2 skrzypiec i b.c.
[4] Peccavi super numerum* 5’44
na sopran, alt, tenor, bas, 2 skrzypiec i b.c.
[5] Quanta fecisti Domine* 11’37
na sopran, alt, tenor, bas, 2 skrzypiec, violę da gamba i b.c.
[6] Benedicam Dominum* 5’57
na sopran, alt, bas, 2 skrzypiec i b.c.
[7] Domine Dominus noster** 8’01
na sopran, 2 alty, tenor, bas, 2 skrzypiec, altówkę, violę da gamba, violone i b.c.
[8] O dulcis Jesu* 4’03
na 2 soprany i b.c.
[9] Jesu dulcis memoria 6’32
na bas, 2 skrzypiec i b.c.
[10] Redemptor Deus* 5’38
na 2 soprany, 2 skrzypiec i b.c.
[11] Intenderunt arcum* 5’08
na sopran, alt, bas i b.c.
[12] Ad arma fideles 4’36
na 2 soprany, bas i b.c.
Czas całkowity:77’22
*premiera fonograficzna
** Oryginalna obsada wokalna tego utworu to 2 soprany, alt, tenor, bas, którym towarzyszy basso continuo i 5 instrumentów smyczkowych, określanych w źródłach jako viola.
