Zbiór sześciu Sonat na skrzypce solo op. 27 wyrasta pośród innych kompozycji Eugène’a Ysaÿe’a na jedno z jego największych twórczych dokonań. Impulsem do stworzenia tego pod wieloma względami bezprecedensowego cyklu stał się Bachowski recital młodego węgierskiego skrzypka, Josepha Szigetiego. W dość krótkim czasie, podczas lipcowych dni 1923 roku spędzanych na belgijskim wybrzeżu, utwory zyskały swój ostateczny kształt, a każda z Sonat została zadedykowana innemu młodemu wirtuozowi skrzypiec. Opus 27 stało się wielkim hołdem złożonym muzyce Jana Sebastiana Bacha (wprost nawiązując do idei Sonat i Partit na skrzypce solo), przemawiającym oczywiście nowoczesnym językiem XX wieku. Technika skrzypcowa zdaje się wskazywać graniczne możliwości instrumentu, inwencja tonalna i harmoniczna, wyzwolona z ograniczeń systemu dur-moll, zachwyca oryginalnością i nietuzinkowością, a forma (od jednej do czterech części) kojarzy się ze swobodnym żywiołem improwizacji. Wszystkie te aspekty, skojarzone ze sobą, tworzą organiczny stop cech, zapewniający Sonatom op. 27 absolutną wyjątkowość, decydując o rozpoznawalności każdej z osobna już po wybrzmieniu pierwszych dźwięków. Co ważniejsze, żadnego z modeli, użytego w poszczególnych Sonatach, kompozytor nie powtarza. Być może zaważyła na takim podejściu idea dedy­kacji utworów muzykom o cechach wybitnie indywidualnych, innymi słowy – chęć stworzenia wyraźnie różniących się portretów sześciu skrzypków. To, co łączy, staje się na wyższym poziomie wielkim autoportretem ich twórcy. Tak zresztą postrzegał Sonaty op. 27 Joseph Szigeti – jako rodzaj próby zapisu „nieuchwytnego stylu gry” samego Ysaÿe’a. W porównaniu z innymi jego kompozycjami, Sonaty rzeczywiście świadczą o niezwykłej inwencji twórczej i wizjonerskim sposobie myślenia o grze skrzypcowej.

Marcin Majchrowski

(Polskie Radio)

Recenzje:

MusicWeb