Prezentujemy Państwu kolejną płytę z muzyką Pierwszej Rzeczypospolitej – wypełniają ją dzieła Mikołaja Zieleńskiego, jego Offertoria i Communiones wydane w Wenecji w 1611 roku. Stając przed koniecznością dokonania wyboru spośród 113 zachowanych dzieł Zieleńskiego, postanowiłem oprzeć narrację na historii zbawienia, a ściślej na tym, jak wypełniło się Pismo w przyjściu Jezusa Chrystusa – Mesjasza. Teksty kompozycji odnoszą się zarówno do starotestamentowych wydarzeń, Ewangelii, jak i do opisów zawartych w Dziejach Apostolskich, od zwiastowania, nawiedzenia przez Maryję św. Elżbiety, narodzenia Jezusa, rzezi niewiniątek zarządzonej przez Heroda, ofiarowania w świątyni, przez Golgotę, zmartwychwstanie, zwątpienie Tomasza, wniebowstąpienie, aż po śmierć męczeńską św. Szczepana i chwałę Bożą. Starałem się przy tym ukazać różnorodność obsadową i stylistyczną dzieł Zieleńskiego od 12-głosowego Magnificat i utworów dwuchórowych (ośmio- i sześciogłosowych) do dzieł na głos solowy, różnicując jednocześnie skład instrumentów, a szczególnie grupy basso continuo, które realizowane jest przez dwie teorby, organy, klawesyn, harfę, violę da gamba, violone i dulcjan w różnych konfiguracjach. W partii wokalnej najwyższe głosy wykonywane są przez żeńskie soprany, zapewne wbrew praktyce przełomu XVI i XVII wieku. Wątpiącemu Tomaszowi „odebraliśmy głos” w Mitte manum tuam, wykonując ten utwór wyłącznie przez instrumenty, by bez słów wyrazić wiarę w zmartwychwstanie. Prezentowane utwory Zieleńskiego to arcydzieła sztuki muzycznej początku XVII wieku, wytrzymujące porównanie z kompozycjami największych mistrzów epoki.

 Andrzej Kosendiak